07/06/2010
“Άλλο ηγέτης, άλλο εξουσιαστής και δυνάστης. Μην μπερδεύεσαι”.
“ΈΝΑ ΠΕΙΝΑΣΜΕΝΟ ΣΤΟΜΑ” της Λένας Διβάνη. Εκδ. “Καστανιώτη”, σελ. 349, € 16
“Γιατί ρε πούστη, γεννήθηκα γιος αυτού του φτωχομαλάκα, αυτού του θύματος; Γιατί να μην είμαι ένα από τα δεκάδες ηλίθια κρεμοπουλάκια που γνώρισα στη σχολή; Θα μπορούσα να γίνω τεράστια φίρμα. Θα μπορούσε να τρυπώνω στο μυαλό των ενόρκων και των δικαστών και με τις σωστές φράσεις να μεταμορφώνω κατά τα γούστα μου τον τρόπο που βλέπουν την υπόθεση. Θα μπορούσα να αθωώσω και τον πιο στυγνό δολοφόνο. Το ξέρω, το αισθάνομαι, το βλέπω”...
Γιάννης Γεωργιάδης, φιλόδοξος φοιτητής Νομικής, ορφανός και νυν εκπαιδευτής σκύλων.
Χρίστος Κρεμόπουλος, ένας από τους γνωστότερους καθηγητές του, η επιτομή της επιτυχίας, ακριβοπληρωμένος δικηγόρος.
Δυο κόσμοι, που συνυπάρχουν αλλά μοιάζουν σαν παράλληλες γραμμές, παρ' όλα αυτά συναντιούνται τυχαία στο Λυκαβηττό με τα σκυλιά τους ένα βράδυ. Και η μάχη αρχίζει, πρώτα με έναν... σκυλοκαυγά.
Κατόπιν, με πιο αριστοτεχνικές μεθόδους, χειραγωγώντας ο ένας τον άλλον, όπως ο γητευτής εκπαιδευτής τον σκύλο. Διότι:
“Το σκυλί χρειάζεται την πειθαρχία. Τρελαίνεται χωρίς κανόνες, όπως και τα παιδιά. Όταν έχεις τη μέθοδο αλλά και τη δύναμη να του επιβάλεις κάτι, το αναγνωρίζει αμέσως και υπακούει εύκολα”.
Ο φοιτητής- εκπαιδευτής προθύμως αναλαμβάνει κατ' αρχάς να μάθει τρόπους στον σκύλο, κατόπιν υποτάσσει μέσα από την υποταγή του, πρωτίστως τον καθηγητή και στην πορεία όλη την οικογένεια. Εξάλλου, ποτέ δεν ξέρει κανείς πού ακριβώς κρύβεται το εξαιρετικό, και οι άνθρωποι, το ίδιο ακριβώς, σαν τον σκύλο:
“Απ' το δρόμο τον μάζεψα. Ένα κουταβάκι ήταν που έκλαιγε. Τον έσωσα και με έσωσε”
“Νόμισα πως ήταν καθαρόαιμο...”
“Είναι. Στο δρόμο κυκλοφορούν τα πραγματικά καθαρόαιμα”.
Με τα χαρτιά του, βεβαίως, πάντα κλειστά, επειδή:
“Οι άνθρωποι δεν είναι πρόθυμοι να σου δώσουν παρά αυτό που ήδη έχεις”.
Στην ιστορία, πρωτοπρόσωπες αφηγήσεις και τριτοπρόσωπες αναφορές εναλλάξ των δυο. Και η αφήγηση, σκυταλοδρομία. Οι δύο, και ενίοτε, οι τρεις εκδοχές (και η σύζυγος του καθηγητή, στην πορεία και ο γιος του που σπουδάζει στην Αγγλία).
Ενδεικτικό το παράδειγμα με την γη της επαγγελίας των ποντικών. Σαν τους πρωτόπλαστους, ένα πράγμα:
“... και αφού απόλαυσαν μερικές εβδομάδες τον παράδεισό τους, τα ποντίκια άρχισαν ένα ένα να γυροφέρνουν τη σχάρα... Και ψήθηκαν ως θανάτου για το τίποτα”.
“Τι σημαίνει αυτό;” είπε σοκαρισμένη η Βαλεντίνα.
“Ότι ο ποντικός βαριέται εύκολα”, είπε η Μαριτίνα.
“Ότι η περιέργεια σκοτώνει”, είπα εγώ.
“Ότι οι ηλίθιοι δεν είναι άξιοι για τον παράδεισο”, είπε ο Γιάννης.
“Ότι χρειάζεστε επειγόντως έναν ντετέκτιβ για να διαπιστώσετε σε ποια σχάρα ετοιμάζεται να πατήσει ο κανακάρης σας”, είπε ο ντετέκτιβ....
Ο φοιτητής, θα φροντίσει να γίνει απαραίτητος στον καθηγητή, θα φροντίσει να υποτάξει την γυναίκα του, να εκθέσει τον γιο του. Άλλωστε βρίσκεται σε κατάσταση εκτάκτου ανάγκης. Και:
“Είναι η υπέρτατη εκπαιδεύτρια η ανάγκη. Κι εμένα η ανάγκη με δίδαξε. Όπως δίδαξα κι εγώ τόσα κουτάβια να μ' εμπιστεύονται, έτσι έμαθα κι εκείνον να με χρειάζεται. Και τώρα το κουτάβι μου θα καταλάβει ποιος είναι το αφεντικό, ποιον έχει ανάγκη για να ζήσει. Και πώς αλλιώς να το καταλάβει από την έλλειψη. Αυτή είναι η μεγάλη δασκάλα. Η έλλειψη. Θα νιώσει στο πετσί του τι είμαι γι' αυτόν από την τρύπα που θα ανοίξει η απουσία μου... θα τον καταδικάσω στα τσαλακωμένα σεντόνια της αμφιβολίας”...
Πίσω απ' όλους, η σκιά του πατρός. Αλλού βαριά και κυριαρχική, απεχθής ή αδύναμη και περιφρονητέα σε άλλους. Και για τον έρωτα, ήτοι για την Μαριτίνα, καταλυτική:
“Είναι ηγέτης ο άνθρωπος, εξουσιαστής, πώς το λένε; Σαν κι εσένα”.
“Άλλο ηγέτης, άλλο εξουσιαστής και δυνάστης. Μην μπερδεύεσαι. Ο εξουσιαστής σε αναγκάζει να κάνεις αυτό που θέλει. Ο ηγέτης όμως κάνει κάτι πολύ πιο δύσκολο: σε κάνει να θέλεις να κάνεις αυτό που θέλει”.
Αλλά ο μεγάλος νικητής και πάλι, και στη ζωή, όπως στον εφιάλτη του Γιάννη, η καταγωγή, οι ρίζες, ο χαρακτήρας- πεπρωμένο, ο πατέρας:
“Κοίταξα το ρολόι μου. Ήταν τρεις και μισή. 23 του Φλεβάρη, αναβόσβηνε δίπλα η ημερομηνία. Πάγωσα. Σε ξέχασα, πατέρα. Σε ξέχασα μήπως με ξεχάσεις κι εσύ. Απόμεινα κουβαριασμένος πάνω στο ράντζο όλη τη νύχτα. Άγρυπνος. Έξω φυσούσε λυσσασμένα. Και το σκοτάδι απ' το παράθυρο πηχτό σαν εκείνο το νερό”.
'Ενα πολυεπίπεδο μυθιστόρημα που εξυφαίνει με χιούμορ και οξυδέρκεια πολλά: την δίψα για έρωτα, πάθος, επιβίωση, εξουσία. Με κεφάλαια που ανοιγοκλείνουν με τίτλους από τα βασικά βήματα εκπαίδευσης που ακολουθούν στα σκυλιά, διότι αυτό είναι οι άνθρωποι: αφεντικά και δούλοι. Με τα όρια επιβολής τους όμως τόσο πολύ εύθραυστα, ασαφή, σαθρά... Μια τοιχογραφία της κοινωνίας μας, με αρχετυπικούς χαρακτήρες που φτάνουν στα άκρα και ενίοτε τα ξεπερνούν, προκειμένου ν' αλλάξουν στρατόπεδο αλλά τα σύρματα συνήθως, ηλεκτροφόρα...
Απολαυστικό μυθιστόρημα που αποκαλύπτει για την ανθρώπινη φύση σχεδόν τα πάντα. Το καλύτερο μυθιστόρημα της Λένας Διβάνη.
ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ:
Η Λένα Διβάνη γεννήθηκε στο Βόλο το 1955 και, εκτός από συγγραφέας, είναι αναπληρώτρια καθηγήτρια Ιστορίας Εξωτερικής Πολιτικής στη Νομική Σχολή Αθηνών. Έχει δημοσιεύσει ιστορικές μελέτες, μία συλλογή διηγημάτων, τέσσερα μυθιστορήματα, μία νουβέλα, τέσσερα βιβλία για παιδιά και έναν τόμο με τα τρία θεατρικά της έργα.
Η συλλογή διηγημάτων “Γιατί δε μιλάς για μένα;” πήρε βραβείο για πρωτοεμφανιζόμενους πεζογράφους. Το μυθιστόρημα “Οι γυναίκες της ζωής της” έχει μεταφραστεί στα ισπανικά, τα τουρκικά και τα ιταλικά και έχει μεταφερθεί στην τηλεόραση από την ΕΤ1, ενώ το μυθιστόρημα “Ψέματα μεταφράζεται στα τουρκικά, ρουμανικά και εβραϊκά.
Συνεργάστηκε με το Κέντρο Ελληνικού Πολιτισμού σε θέματα ομογένειας. Θήτευσε ως αντιπρόεδρος του Εθνικού Κέντρου Βιβλίου και του Οργανισμού Συλλογικής Διαχείρισης Έργων Λόγου. Είναι ιδρυτικό μέλος της Εθνικής Επιτροπής για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα και μέλος του ΔΣ της ΕΡΤ.
Από τις εκδόσεις “Καστανιώτη” κυκλοφορούν:
“Ένα πεινασμένο στόμα”, 2010
“Τι θα γίνω άμα δεν μεγαλώσω”, 2008
“Θεατρικά”, 2007
“Συγγραφικές εμμονές”, 2007
“Τα όνειρα της Νίνας”, 2006
“Το ερωτικό των τεσσάρων”, 2006
“Ψέματα”, 2005
“Γιατί δε μιλάς για μένα;”, 2004
“Global Novel”, 2003
“Ενικός αριθμός”, 2002
“Η εδαφική ολοκλήρωση της Ελλάδας”, 2000
“Εργαζόμενο αγόρι”, 2000
“Ελλάδα και μειονότητες”, 1999
Δημοσιεύθηκε στο Έθνος της Κυριακής.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου