«Τα σχολεία της Ζαγοράς από το 17ο μέχρι τον 21ο αιώνα» του Νίκου Διαμαντάκου

Βιβλιοπαρουσίαση

«Τα σχολεία της Ζαγοράς από το 17ο μέχρι τον 21ο αιώνα» του Νίκου Διαμαντάκου

Χμ… «Βιβλιοπαρουσίαση» είπα; Κομμάτι δύσκολο να τολμήσω εγώ να μιλήσω για ένα βιβλίο που το έγραψε ο ίδιος ο δάσκαλός μου, με όλη του την τέχνη και την αγάπη του για την κοινή πατρίδα μας, την Ζαγορά!
Μέρες στριφογυρίζω γύρω απ’ αυτή την τόλμη, κι απόψε είπα στον ευατό μου: «Κατερίνα, ξεκίνα, κι αν γράψεις πολλά, μετά τα κόβεις. Άσε τον εαυτό σου ελεύθερο, αφού ξέρεις ότι σ’ εκτιμά και δεν θα σε βαθμολογήσει αυστηρά.
Πέστου:
Αγαπημένε μου δάσκαλε, εγώ που χαρίζω εύκολα βιβλία ή και δανείζω, αυτό το βιβλίο δεν πρόκειται να το αποχωριστώ ποτέ μου. Το νιώθω σαν συμπλήρωμα στα κενά της ζωής μου, των γνώσεών μου, των αναμνήσεών μου.
«Σ’ ευχαριστώ δάσκαλέ μου που ακόμα και φτάνοντας τα πενήντα, βρίσκεις τρόπο να με διδάξεις!
Σ’ ευχαριστώ» που κράτησες σ’ ένα βιβλίο, με επίπονη και κουραστική έρευνα φυσικά, την ουσία όλης της πνευματικής ιστορίας της Ζαγοράς!»
Είμαι σίγουρη πως εκτός απ’ τους εκατοντάδες μαθητές σου, εκτός απ’ όλους τους κατοίκους του χωριού μας, πολλοί άνθρωποι θα σ’ ευγνωμονούν, κι αυτό γιατί η έρευνά σου δεν είναι ψυχρή ιστορία, έχει πολύ συναίσθημα και πολύ ποιότητα απ’ τον γνωστό μας δάσκαλο, τον αγαπημένο, Νίκο Διαμαντάκο!
Να είσαι καλά, αγαπημένε μου, δάσκαλε! Να σου δίνει ο Θεός χρόνια και υγεία, να σ’ έχουμε κοντά μας, να γράψεις κι άλλα βιβλία, να μας γεμίσεις όλα τα κενά, που κακώς, έχουμε!
Τι να πρωτογράψω; Πού να σταθώ κι από πού να φύγω, απ’ τα όσα έχω σημειώσει πάνω στο βιβλίο με μολύβι; Θα κατηγορηθώ για κλοπή πνευματικών δικαιωμάτων!
Μα, αν δεν «κλέψεις» τον δάσκαλό σου, τότε ποιον, δάσκαλε;
Όχι, δεν θα κάνω περιγραφή του βιβλίου σου. Αυτό τ’ αφήνω για άλλους, ειδικούς.
Εγώ θα κάνω «σκονάκια», δάσκαλε, κι ας μην έκανα τότε!
Ξεκινάω λοιπόν με το βασικό που λείπει ίσως στις μέρες μας, αλλά ευτυχώς σε σένα, πάντα ολιγαρκής, σου έφτασε!

«…Η ικανοποίηση που ένιωσα από τις ευμενείς κρίσεις επώνυμων πνευματικών ανθρώπων αλλά και πολλών άλλων αναγνωστών του βιβλίου με ενθάρρυνε να προχωρήσω στην πραγματοποίηση του δεύτερου στόχου… σελ.11»

Κι εδώ να θυμήσω τους γερούς στόχους σου που έγιναν βιβλία και έσωσαν σημαντικά κομμάτια της ιστορίας της Ζαγοράς:

«Το Πουρί το πολύδροσο χωριό του Πηλίου» 1997
«Εκκλησίες και εξωκλήσια της Ζαγοράς» 2001
«Ζαγοριανοί ιεράρχες και άλλοι κληρικοί» 2007

Μετά θα πάω στα πολύ ΣΟΣ:

Σχολειό του Ρήγα:
«Θα επιχειρήσω την περιγραφή του σχολείου, τώρα που ακόμα στέκεται όρθιο, γιατί, με την εγκατάλειψή του από τους αρμόδιους φορείς, αρχίζει να γίνεται ορατό το τέλος του, οπότε οι επερχόμενες γενεές δεν θα μπορούν να συνθέσουν τη μορφή του.» σελ. 55

«Το Ελληνομουσείο δεν οφείλει την ιστορική του αξία σε μια πιθανολουγούμενη ύπαρξη πολλών κτιρίων, πολυδάπανων και, γι αυτό, μη πραγματοποιήσιμων. Έχει την αξία και την αναγνώρισή του, όπως και το πριν απ’ αυτό Ελληνικό Σχολείο στο κελί της εκκλησίας του Προδρόμου, απ’ το πλούσιο εκπαιδευτικό έργο που συντελέστηκε σ’ αυτό. Υπήρξε τηλαυγής φάρος πνευματικού φωτός, μέσα στο έρεβος της τουρκικής δουλείας…
…Το κτίριο έχει εμφανείς ρωγμές που ανοίγουν χρόνο με το χρόνο και προοιωνίζουν –αλίμονο!- το τέλος του. Κάθε ολιγωρία για τη διάσωσή του είναι ασυγχώρητη.
Για τη γενέτειρα του Ρήγα, το Βελεστίνο, δόθηκαν, και καλώς δόθηκαν, μεγάλα ποσά από το Κράτος και έγιναν σπουδαία έργα, όπως το πολυτελές Συνεδριακό Κέντρο, όπου τελούνται πολιτιστικές εκδηλώσεις και επιστημονικά συνέδρια. Για τη πνευματική πατρίδα του Εθνομάρτυρα, τη Ζαγορά, το Υπουργείο Πολιτισμού πότε επιτέλους θα προσφέρει τη συνδρομή του για την εκτέλεση των απαραιτήτων εργασιών συντήρησης του ιστορικού σχολείου;» σελ.84

Το Κασσαβέτειο Παρθεναγωγείο:
«…Όμως η αρχή είχε γίνει και έτσι το Ελληνικό σχολείο της Ζαγοράς λειτούργησε ως μεικτό, πολλές δεκαετίες πριν καθιερωθεί με Νόμο η μεικτή φοίτηση στα Γυμνάσια και Λύκεια.
Άλλη μια …πρωτιά της ζαγοριανής κοινωνίας.
Συμπερασματικά μπορούμε να πούμε ότι η Ζαγορά ήταν τυχερή, που απ’ τα μέσα του 19ου αιώνα είχε σχολείο για τα κορίτσια, χάρη στα πατριωτικά και γενναιόδωρα αισθήματα του Ιωάννη Κασσαβέτη.
…Όμως ο φιλόλογος – συγγραφέας Θεόδωρος Νημάς, από τα Τρίκαλα, σε έρευνα που έκανε, πριν δεκαπέντε χρόνια, για την εκπαίδευση στη Θεσσαλία κατά την περίοδο της τουρκοκρατίας, διαπίστωσε ότι το Παρθεναγωγείο της Ζαγοράς είναι το αρχαιότερο σε όλη τη Θεσσαλία, με αμέσως επόμενα τα παρθεναγωγεία της Λάρισας και των Τρικάλων, γεγονός που του προσδίδει μεγαλύτερη ιστορική αξία.» σελ.101

Ελληνικό Σχολείο Ζαγοράς:
«…Στην πρώτη δεκαετία λειτουργίας του σχολείου δίδαξε και ο Αντώνιος Αντωνιάδης. Γι’ αυτόν ο Γιάννης Κορδάτος γράφει: «Ο ποιητής Αντώνιος Αντωνιάδης, που επισκέφτηκε και χρημάτισε σχολάρχης στη Ζαγορά στα 1885, μάζεψε τις τοπικές παραδόσεις γύρω στη δολοφονία του Μήτρου Μπασδέκη κι έγραψε μια έμμετρη τραγωδία, με θέμα το άδικο σκοτωμό του καπετάνιου της Ζαγοράς, εξυμνώντας την παλικαριά του και καυτηριάζοντας τις ατιμίες και τις προδοσίες των κοτζαμπάσιδων».
Ο ακριβής τίτλος της τραγωδίας είναι:

ΜΗΤΡΟΣ ΜΠΑΣΔΕΚΗΣ – Ο ΚΑΠΕΤΑΝΙΟΣ ΤΗΣ ΖΑΓΟΡΑΣ – ΤΡΑΓΩΔΙΑ

«…Το δράμα αυτό θα μπορούσε να παιχθεί από ομάδα μαθητών του Λυκείου σε κάποια εθνική επέτειο.» σελ. 109 και 110

ΕΡΕΥΝΑ…
«Στο διάστημα των 34 χρόνων (1976 έως 2010) υπολογίζω ότι πάνω από 400 νέοι και νέες της Ζαγοράς τελείωσαν το Λύκειο, από τους οποίους οι μισοί περίπου πήραν πτυχίο ανώτατης ή ανώτερης σχολής.
Την λεπτομερή όμως και επισταμένη έρευνα για τη λειτουργία του Γυμνασίου και του Λυκείου Ζαγοράς στα παραπάνω χρόνια, αφήνω κάποιο νεότερο εκπαιδευτικό ή άλλο επιστήμονα, που θα κρίνει ότι τέτοιες ενασχολήσεις δεν είναι άσκοπες και ανώφελες για τον τόπο που γεννηθήκαμε και πάντοτε τον αγαπάμε, αλλά αποτελούν γέφυρα σύνδεσης του παρόντος με το παρελθόν, ασφαλή βάση για το κτίσιμο του μέλλοντος και για το λόγο αυτό αξίζει να διαθέσει κανείς χρόνο και κόπο πολύ.» σελ.154

ΕΥΕΡΓΕΤΕΣ ΖΑΓΟΡΑΣ – ΚΕΦΑΛΑΙΑ ΣΟΣ

Σχολικά Τραγούδια για τη Ζαγορά και το Πήλιο – ΣΟΣ
«Τραγούδια, συνθεμένα από ανώνυμους στιχουργούς – πιθανότατα Ζαγοριανούς δασκάλους – προσαρμοσμένα, στο σκοπό άλλων μουσικών συνθέσεων. Τα Ζαγοριανόπουλα τα τραγουδούσαν με πολλή ζωηράδα, αγάπη και περηφάνια για τον τόπο τους.»
«…Δε ρώτησα να μάθω αν ακούγονται και σήμερα στις σχολικές αίθουσες αυτά τα τραγουδάκια, σκεφτόμενος ότι θα έχουν περιπέσει στη λησμονιά, ως μη ανταποκρινόμενα στους μουσικούς ρυθμούς.
Επειδή όμως αποτελούν κι αυτά κομμάτι της ιστορίας των σχολείων της Ζαγοράς, θαρρώ πως αξίζει να τα γράψω, για το λόγο ότι μέσα στην απλότητα και την αγνότητά τους καθρεφτίζεται η αγάπη των δασκάλων και των μαθητών για τη γενέθλια γη. Οι προχωρημένοι στην ηλικία θα τα θυμηθούν με κάποια συγκίνηση. Οι νέοι δεν ξέρω πώς θα τα κρίνουν, διαβάζοντας μόνο τα λόγια τους και αγνοώντας τη μελωδία τους.

Το Πήλιο μας το όμορφο

Το Πήλιο μας, παιδιά, το όμορφο,
που το χωριό μας πάνω είναι χτισμένο,
ελάτε να το τραγουδήσουμε,
γιατί στον κόσμο είναι ξακουσμένο

Πήλιο, πράσιν’ όμορφο βουνό,
που η θάλασσα τα πόδια σου χαϊδεύει,
και ξένους απ’ τα πέρατα της γης
η ομορφιά σου επάνω σου μαζεύει.

Πήλιο, πράσιν’ όμορφο βουνό
με τ’ άφθονα, τα κρύα τα νερά σου,
ποιο στόμα, ποιος μεγάλος ποιητής
θα ψάλλει τη μεγάλη ομορφιά σου. Σελ. 188-189

Μεγάλη συγκίνηση, δάσκαλε! Μεγάλη!

Άφησα το μεγάλο κεφάλαιο «ευεργέτες και δάσκαλοι της Ζαγοράς», για άλλη «βιβλιοπαρουσίαση», για να μην τους αδικήσω, γράφοντας λίγα. Χάρη σ’ αυτούς μορφώθηκε η Ζαγοριανή κοινωνία.
Μόνο που παραλείψατε έναν ακόμα, νεότερο:
Νίκος Διαμαντάκος δάσκαλος, ερευνητής, συγγραφέας και νέος ευεργέτης της Ζαγοράς!
Με μεγάλο σεβασμό και εκτίμηση για το έργο σας και την προσωπικότητά σας, δάσκαλε, Κατερίνα Δεσπότη – Σταματίου, Παπαθεοδώρου

Υγ. Θα επανέλθω στο βιβλίο, γιατί με πήρε και με σήκωσε το τσουνάμι, αγαπημένε μου, δάσκαλε!

Εδώ όλες οι αναρτήσεις που αφορούν τον Νίκο Διαμαντάκο, τον δασκαλό μου!